Gewoon duizendblad

In je tuin is het een sterk woekerende vaste plant, maar het gewoon duizendblad (Achillea millefolium) behoorde ooit tot de meest gebruikte volksgeneesmiddelen. Verder kon er thee van getrokken worden, kon het als smaakmaker in de soep en salades worden toegepast, werd het vroeger zelfs als vervanger van sigaretten ingezet en de meeste kruidenpastilles (Ricola) hebben ook een aftreksel van gewoon duizendblad. Met zoveel goeds kan er toch geen kwaads in deze plant zitten? Wacht maar af…

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Achillea, verwijst naar de Griekse held Achilleús ofwel Achilles, die het tijdens zijn veldtochten in zijn veldapotheek meenam om zijn gewonde soldaten te behandelen. Zelf had hij het niet nodig want hij was volgens de mythe onkwetsbaar, behalve een klein plekje op zijn hiel. Het tweede deel, millefolium, is een combinatiewoord uit het Latijn van mille (‘duizend’) en folium (‘blad’), die samen het woord ‘duizendblad’ vormen.

Gewoon duizendblad bevat isovalerisch zuur, salicylisch zuur en asparagine. Verder bevat het nog wat stereolen, bitterstoffen, tanninen en coumarinen. De plant is een beetje tegenstrijdig omdat hij bij uitwendig gebruik bloedingen stelpt, terwijl hij die bij inwendig gebruik juist weer opwekt. Vanouds staat gewoon duizendblad bekend om zijn bloedstelpende eigenschappen. Daarnaast wordt het ook bij ontstekingen en ingewandsstoornissen toegepast. Aftreksels van gewoon duizendblad zijn veel gebruikt bij de behandeling van aambeien.

Het isovalerisch zuur is de belangrijkste component van de menselijke zweetvoetengeur en zit ook in de geur van écht slechte adem. Het salicylisch zuur is een broertje van de werkzame stof van aspirine, acetylsalicyl zuur en daarvan is bekend dat het bloedverdunnende en koortsverlagende effecten heeft. Geen wonder dat gewoon duizendblad ook werd gebruikt om menstruatie op te wekken en ooit om bloedneuzen te krijgen als kuur tegen migraine. Ook heeft gewoon duizendblad een mild stimulerend effect waardoor het in vroeger tijden als snuiftabak werd gebruikt. De bloemen werden ook gebruikt tegen hooikoorts en andere allergische reacties, zoals eczeem.

Ooit geloofde men dat je met gewoon duizendblad meer kwaaltjes kon behandelen dan enig ander kruid. Alleen maar goed nieuws, zo zult u opmerken. Maar in zeldzame gevallen kan gewoon duizendblad een ernstige allergische huidreactie opwekken en als je het te vaak of te lang gebruikt kan de lichtgevoeligheid van de huid verhogen (en dan kun je veel minder goed tegen zonlicht). Bovendien, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek, verstoort een extract van gewoon duizendblad de productie van sperma van laboratoriumratten (‘a significant increase in the percentage of abnormal sperm’). En wat bij ratten geldt, geldt vaak ook voor mensen.