Alle delen van de plant zijn dodelijk giftig als gevolg van de aanwezigheid van een aantal alkaloiden, zoals protoveratrine A en B, germerine, vertatridine en veratrine (ook wel cevadine genoemd). De protoveratrines veroorzaken een extreme verlaging van je bloeddruk en van je hartslag. De wortel heeft een pijnstillende werking, werkt als een effectieve wormenkuur, werkt als extreem laxeermiddel, zorgt voor ernstige misselijkheid en overgeven, werkt ietwat hypnotisch en, zoals de naam al aangeeft, je moet er vreselijk van niezen.
Natuurlijk werd de witte nieswortel voor medische doeleinden toegepast, maar die waren vrijwel allemaal voor uitwendige klachten. Het werd soms gebruikt als een lokaal werkende pijnstiller, maar zelfs dat is niet zonder gevaar omdat de gifstoffen via de geschaafde huid gemakkelijk de bloedbaan kunnen binnendringen.
De gedroogde en tot poeder vermalen wortel bevat ook pyrethrines die nog steeds worden gebruikt als insecticide en als middel tegen luizen en ander kruipend ongedierte.
In 1983 werd een partij niespoeders vanuit het toenmalige Oost-Duitsland aan een aantal Scandinavische landen geleverd. Dat niespoeder bevatte de verpulverde wortel van de witte nieswortel en het gebruik daarvan zorgde ervoor dat een zevental mensen met ernstige vergiftigingsverschijnselen in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Geen wonder dat het gebruik daar nu wettelijk verboden is.
Als je het bovenstaande hebt gelezen zul je in het vervolg waarschijnlijk met een grote boog om de witte nieswortel willen heenlopen. Homeopaten doen dat niet, die geloven dat een superverdund aftreksel in alcohol wel moet werken tegen bijvoorbeeld cholera. Da’s lastig te verklaren want cholera is een infectieziekte en wordt gekenmerkt door ernstige diarree en uitdroging. Een paar druppels alcohol zullen daartegen echt niet helpen.
