Wisselbloem

De meeste deskundigen menen dat de wisselbloem (Lantana camara) thuishoort in Mexico en Afrika, maar ook in de tropische gebieden van Azië voelt hij zich erg op zijn gemak. De wisselbloem is een struik met geel, oranje, paars of violet gekleurde bloemen. Ook heeft hij bladeren die bijzonder onplezierig geuren wanneer ze gekneusd worden. Omdat hij zich het beste thuis voelt in tropische gebieden is het in Nederland verstandig om hem als kuipplant te houden omdat hij slecht tegen koude zeewind en vorst kan.

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Lantana, komt uit het Grieks waar lanthano zoiets als ‘zich schuilhouden’ betekent en dat waarschijnlijk op de kleine bloemetjes slaat. Taalkundigen houden u het liefst voor dat lantana van het Latijnse woord lentus (licht, flexibel) afstamt omdat het dat beter in de geschiedenis past. De Romeinse dichter Virgilius (70-19 vC) noemde ooit een plant lenta viburnum. Die plant heet nu Viburnum lantana (wollige sneeuwbal). Later heeft men dat lantana gebruikt voor een heel geslacht uit de ijzerhardfamilie (Verbenaceae). Het tweede deel, camara, betekent ‘vruchtblad’.

De groene onrijpe vruchten zijn het meest gevaarlijk. De giftige stof is waarschijnlijk lantadene A, een fototoxisch triterpeen, die geactiveerd wordt door zonlicht. Ook aanwezig is verbascoside, een remmer van het eiwit kanase. Het rijpe fruit is kennelijk niet giftig, maar de bladeren en groene bessen zijn zelfs in relatief kleine hoeveelheden al dodelijk voor dieren. Als je van plan ben om deze aantrekkelijk uitziende plant in je tuin neer te zetten, zou je vooraf al moeten besluiten om alle bloemen te verwijderen wanneer deze uitgebloeid raken want daardoor ontstaan geen besjes. Deze bessen hebben al menig kind het leven gekost omdat ze er zo leuk uitzien. In de zuidelijke staten van de USA is de wisselbloem zelfs de belangrijkste oorzaak van vergiftigingen.

Vergiftigingssymptomen kunnen tot zes uur na opeten pas zichtbaar worden wat het lastig maakt om uit te zoeken wat je kind heeft opgegeten. Die symptomen zijn een gevoel van zwakheid en lethargie, diarree of constipatie, verlies van eetlust, problemen met lopen, afwijkingen in het zien, en in ernstige gevallen de dood. Chronische vergiftigingsverschijnselen leveren oedeem op, een probleem waarbij je grote hoeveelheden vocht in de weefsels vasthoudt.

In zijn thuisland Mexico wordt de wisselplant gebruikt als remedie tegen slangenbeten, het eten van gekneusde bladeren zouden werken tegen maagpijn en een smeersel als middel tegen reumatiek. Opmerkelijk is dat in Maleisië en Indonesië de plant op vrijwel dezelfde manier wordt ingezet. Een afkooksel wordt op de Bahamas als drank of bad gebruikt tegen mazelen.